تقابل راستی ودروغ در شاهنامه وبررسی خاستگاه های آن در فرهنگ مزدایی وتعالیم اسلامی

آنچه در این رساله با عنوان تقابل راستی و دروغ در شاهنامه، مـــــورد پژوهش قرار می گیرد؛ بررسی ریشه ای نبردهایی است که حماسه جاودان فردوسی را رقم می زند. در ظاهر، شاهنامه تقابلی است میان ایرانیان و تمامی کسانی که چشم طمع به خاک پاک ایران دوخته اند؛ امّا مراد حقیقی حماسه سرای طوس، بیان تقابلی است که در رویکردهای فکری و اخلاقی و عملی این دو گروه می توان یافت. تقابلی که گاه نبردهای جانفرسا و طولانی مدت را موجب می شود . تأثیرپذیری فراوان شاهنامه فردوسی از فرهنگ مزدایی مشهود و نمایان است. در آموزه های این دین، با نوعی دو بن گرایی و دخالت دو عامل متضاد خیر و شرّ در آفرینش هستی مواجهیم که از همان آغاز حیات، برای دستیابی به پیروزی همواره به نبرد با یکدیگر پرداخته اند. آنچه در صف آرایی این دو گروه (خیر و شر) مقابل یکدیگر قرار می گیرد، همان صفات اخلاقی نیک و بد است. در واقع این نبرد ، رویارویی تمایلات خیر و شر وجودی انسان است که استاد طوس آن را در حماسه ی گران سنگ شاهنامه، به مقابله ایران و توران بدل کرده است. راستی که در این رساله از مولفه های اساسی است، در فرهنگ مزدایی مفهومی بسیار گسترده تر از آنچه امروزه از آن بر می آید، داشته است و بسیاری از صفات نیک اخلاقی در دایره شمول آن بوده است. دروغ نیز مانند راستی، صفات ناپسند اخلاقی بسیاری را شامل می شده است؛ بنابراین آن چه به عنوان تقابل راستی و دروغ در این رساله مورد بررسی قرار می گیرد، رویارویی صفات نیک و بـــد در شاهنامه است. در تعالیم اسلامی نیز صفات نیک و زشت درونـــی فرد همواره در نبرد و رویا رویی اند. شایستگی حقیقی انسان در تمامی ادیان، شناخت صفات خیر وجودی و مقابله با اخلاقیات شر درون است.